تأثیر شیب دامنۀ بالادست جادۀ جنگلی بر مقدار رواناب و هدررفت خاک (مطالعۀ موردی‌: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

Authors

  • احسان عبدی دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع ‌طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
  • حجت قربانی واقعی استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع ‌طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس
  • محمدهادی معیری دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکدۀ منابع ‌طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‌طبیعی گرگان
  • مصطفی مقدمی راد دانش‌آموختۀ دکتری، دانشکدۀ منابع‌طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‌طبیعی گرگان
Abstract:

اجزای مختلف جاده‌های جنگلی و نیز دامنه‌ها از مهم‌ترین منابع تولید رواناب سطحی، رسوب و گل‌آلودگی رودخانه‌های جنگلی و هدررفت خاک به‌شمار می‌روند. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای آن، به یکی از مهم‌ترین معضلات محیط زیستی تبدیل شده است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر شیب دامنۀ بالادست جادۀ جنگلی بر مقدار رواناب و هدررفت خاک با استفاده از باران‌ساز در قالب طرح کامل تصادفی در چهار طبقۀ شیب کمتر از 20 درصد (طبقۀ 1)، 40-20 درصد (طبقۀ 2)، 60-40 درصد (طبقۀ 3) و80- 60 درصد (طبقۀ 4) با چهار تکرار در جنگل کوهمیان آزادشهر انجام گرفت. دیگر ویژگی‌های نمونه‌ها همچون رطوبت‌ خاک، مقاومت به نفوذ، درصد پوشش گیاهی و شدت بارش، ثابت در نظر گرفته شد و فقط به تأثیر شیب بر مقدار رواناب و هدررفت خاک پرداخته شد. سپس در هر یک از طبقات شیب، مقدار رواناب و هدررفت خاک طی شبیه‌سازی باران با شدت ثابت80 میلی‌متر بر ساعت به‌مدت 15 دقیقه اندازه‌گیری شد و رواناب نظیر هر سه دقیقه یک‌بار جمع‌آوری شد. براساس نتایج، رواناب تولیدی کل در طبقات 1، 2، 3 و 4 به‌ترتیب 5/97، 10/14، 14/27 و 18/60 لیتر در متر مربع، متوسط غلظت‌ رسوب ایجادشده به‌ترتیب 4/15، 5/87، 7/84، 10/68 گرم در لیتر، ضریب رواناب به‌ترتیب 12/01، 20/25، 28/51 و 37/20 درصد و هدررفت خاک به‌ترتیب 21/65، 54/67، 108/13 و 191/51 گرم در متر مربع برآورد شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین مقدار رواناب و هدررفت خاک طبقات مختلف شیب دامنۀ جاده وجود دارد و نتایج آزمون دانکن نیز نشان‌ داد که با افزایش شیب، مقدار ‌رواناب و رسوب به‌طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر شیب بستر جاده های جنگلی بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی (مطالعة موردی: جنگل کوهمیان ـ آزادشهر)

جاده های جنگلی دسترسی به منابع جنگلی را آسان می کنند و بدون وجود آن ها نمی توان به خوبی عملیات بهره برداری، حمل و نقل، حفاظت، و اکوتوریسم را مدیریت کرد. جاده های جنگلی از مهم ترین منابع اصلی تولید رسوب در این مناطق به‏شمار می روند. امروزه، فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن از مهم ترین چالش های مدیریت این جاده هاست و به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می کند. بنابراین، ساخت نامناسب جاده باعث آلود...

full text

اثر تراکم‌ پوشش‌گیاهی بر رواناب و هدررفت خاک فرسایش بین‌شیاری در ترانشه‌خاکبرداری جاده‌جنگلی‌ (مطالعه موردی : جنگل کوهمیان- آزادشهر)

چکیده سابقه و هدف : جاده‌های جنگلی موجب دسترسی آسان به منابع جنگلی شده و بدون وجود آنها نمی‌توان مدیریت مناسب بر عملیات بهره‌برداری ، حمل ونقل، حفاظت و اکوتوریسم اعمال نمود. از سوی دیگر جاده‌های جنگلی یکی از مهمترین منابع اصلی تولید رسوب در مناطق جنگلی به‌شمار می‌روند. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، یکی از مهم‌ترین چالش های مدیریت جاده‌ها به شمار رفته و به طور جدی منابع آب و خاک را ته...

full text

تأثیر مقدار ترافیک بر فرسایش سطحی جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

تولید رسوب از مهمترین اثرهای بعد از ساخت جاده­های جنگلی می باشد. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، به یکی از مهمترین معضلات زیست‌محیطی تبدیل شده است. فرایند فرسایش جاده شامل جدا شدن ذرات و حمل رسوب توسط جریان آب یا رواناب به قسمت­های پایین‌دست جاده یا ورود به سیستم­های رودخانه­ای می­باشد. بنابراین برآورد مقدار رسوب حاصل از جاده­های جنگلی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این مطالعه به بر...

full text

تأثیر مقدار ترافیک بر فرسایش سطحی جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

تولید رسوب از مهمترین اثرهای بعد از ساخت جاده­های جنگلی می باشد. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، به یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی تبدیل شده است. فرایند فرسایش جاده شامل جدا شدن ذرات و حمل رسوب توسط جریان آب یا رواناب به قسمت­های پایین دست جاده یا ورود به سیستم­های رودخانه­ای می­باشد. بنابراین برآورد مقدار رسوب حاصل از جاده­های جنگلی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این مطالعه به بر...

full text

تأثیر شیب بستر جاده‌‌های جنگلی بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی (مطالعة موردی: جنگل کوهمیان‌ـ‌آزادشهر)

جاده‌‌های جنگلی دسترسی به منابع جنگلی را آسان می‌کنند و بدون وجود آن‌ها نمی‌‌توان به‌خوبی عملیات بهره‌‌برداری، حمل‌و‌نقل، حفاظت، و اکوتوریسم را مدیریت کرد. جاده‌‌های جنگلی از مهم‌ترین منابع اصلی تولید رسوب در این مناطق به‏شمار می‌‌روند. امروزه، فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن از مهم‌ترین چالش‌‌های مدیریت این جاده‌هاست و به‌‌طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می‌‌کند. بنابراین، ساخت نامناسب جاده ب...

full text

ارزیابی قابلیت مدل وپ در تخمین تولید رسوب جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

جاده ­های جنگلی دارای پتانسیل انتقال رسوب به رودخانه بوده و باعث کاهش کیفیت آب و آثار منفی زیست­ محیطی بر حیات جانواران و گیاهان هستند. به­ عبارت دیگر، جاده ­های جنگلی یکی از مهم‌ ترین منابع تولید رسوب در مناطق جنگلی به­ شمار­ می­ آیند. مطالعه­ ای در جنگل کوهمیان واقع در محدوده شهرستان آزادشهر استان گلستان با هدف برآورد مقدار رسوب تولیدی جاده جنگلی در یک سطح مشخص با استفاده از مدل وپ و عملیات ص...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 71  issue 2

pages  105- 115

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023